یاداشتی درباره اهمیت نگهداری اسناد تئاتر همدان
دیدن کی بود مانند شنیدن
ایرا ن تئاتر همدان- روح‌الله صالحی؛ جای دریغ و افسوس دارد که ما نمی توانیم بیشتر از انگشتان یک دست از پوستر های جشنواره های استانی تئاتر پوستر در یک جا جمع کنیم؛ بولتن و نشریه روزانه پیش کش، و چنانچه پژوهشگری بخواهد درباره تئاتر این سالها مطلب جمع آوری کنید به جای اسناد مکتوب می بایست به اسناد شفاهی و آرشیو شخصی افراد پناه ببرد
جشنواره تئاتر استان همدان در ایستگاه سی و سوم خود ایستاده است و این را اگر با مقیاس عمر انسانی بسنجیم اکنون در اوج برنایی و جوانی ایستاده است و همه‌چیز و همه تعاریف می‌بایست با این مقیاس سنی سنجیده شود؛ می‌بایست پیش تر ، زمینه ایجاد یک موزه یا آرشیو اسناد و مدارک برگزاری این سالهای تئاتر پایه‌ریزی می شد.
جای دریغ و افسوس دارد که ما نمی توانیم بیشتر از انگشتان یک دست از پوستر های جشنواره های استانی تئاتر پوستر در یک جا جمع کنیم؛ بولتن و نشریه روزانه پیش کش، و چنانچه پژوهشگری بخواهد درباره تئاتر این سالها مطلب جمع آوری کنید به جای اسناد مکتوب می بایست به اسناد شفاهی و آرشیو شخصی افراد پناه ببرد
واژهٔ آرشیو را این‌گونه تعریف کرده است: «جایی که اسناد، اوراق، تصاویر، پرونده‌ها، صفحات موسیقی و مانند آن حفظ می‌شود. از دیدگاه کلی واژه آرشیو بیانگر مجموعه‌ای از اسناد است که براثر فعالیت‌های یک سازمان، واحد اداری، شرکت، موسسه یا حتی یک خانواده یا فرد ایجادشده و برای استفاده و مراجعات آینده حفظ و نگهداری می‌شود.»
یونان، اولین سرزمینی بود که اقدام به نگهداری اسناد خود کرد در قرن پنجم قبل از میلاد، آتنی‌ها، اسناد خود را در پرستشگاه «منارون»- که به نام مادر خدایان است- ضبط می‌کردند. در این‌گونه معبدها، گزارش‌های مجالس، قوانین و رساله‌ها و سایر مدارک کشور نگهداری می‌شد. به گفتهٔ پژوهش گران، در ایران باستان نگهداری اسناد مرسوم بوده و در تشکیلات اداری هخامنشیان، بایگانی سلطنتی یکی از شاخص‌های سازمان اداری دربار وقت بوده است.
در سال ۱۸۹۸ جی. آ. فیث‌هندز مولر (j. A. Feithands Maller) هلندی، آرشیو را چنین تعریف کرد: «به کلیه مدارک، نقشه‌ها و مواد چاپی که رسماً توسط واحدهای اداری یا یکی از مقامات آن دریافت یا تولیدشده، مشروط‌براین‌که مواد برای حفاظت درآن‌واحد در نظر گرفته‌شده باشند، آرشیو گفته می‌شود.» هیلاری جنکینسون (Hilary Jenkinson) نیز آرشیو را چنین تعریف می‌کند: «مدارک فراهم آمده یا استفاده‌شده برای امور اداری و یا مدیریت واحدهای عمومی یا خصوصی که به‌عنوان اطلاعات مربوط به همان بخش یا سازمان توسط شخص یا اشخاص مسوول برای استفاده جاری یا استفاده جانشینان واجد شرایط آن‌ها، نگهداری شده‌اند.» آرشیوی است ایتالیایی یوجینوا کاساووا (Eugenova Casanova) آرشیو را چنین تعریف کرده است: «تجمع منظم مدارکی که در جریان فعالیت‌های موسسه یا افراد ایجادشده و برای اجرای مقاصد سیاسی، حقوقی یا فرهنگی آن موسسه یا فرد، حفاظت می‌شوند.»
آرشیو، پلی ارتباطی بین نسل‌های گذشته و نسل‌های حاضر است. درواقع، کلمهٔ آرشیو شامل «ظرف» و «مظروف» می‌باشد، یعنی هم محتویات اسناد و مدارک و هم ساختمان آرشیو را در برمی‌گیرد؛ به‌عبارت‌دیگر، آرشیو، هویت ملت و خانواده می‌باشد. از تعاریف آرشیو، چنین نتیجه گرفته می‌شود که علت وجودی آن، صرفاً نگهداری اسناد قدیمی و تاریخی نیست، بلکه اسنادی که در زمان حال یا آینده، به وجود می‌آید و به نحوی ارزش نگهداری دائم پیدا می‌کنند نیز، موردتوجه است.
تئاتر از آنجایی‌که پس از آخرین اجرا پرونده‌اش بسته می‌شود به همان سرعت از حافظه عمومی کم‌رنگ و سپس پاک خواهد شد و بخشی از هویت هر جامعه‌ای به داشته‌های معنوی است و در بخش تئاتر که دیداری است این هویت دچار دست‌کاری شفاهی خواهد شد و چنان چه مرکزی اقدام به جمع‌آوری اسناد مرتبط با تئاتر همدان نکند در درازمدت بسیاری از یاد حذف خواهند شد و امکان پژوهش‌های مستند به مدارک آرشیوی را برای دست‌یابی به خط مسیر کمی و کیفی آثار اجرایی مقدور نخواهد شد.
