کارگردان حاضر در نهمین دوره همایش تئاتر صاحبدلان
نمایشهای مذهبی نیازمند زاویه دید جدید هستند
بهنام میرزایی هنرمند همدانی است که فعالیت زیادی در موضوعات دینی دارد وبیشتر نامش در لیست برگزیدگان جشنوارههای نمایشنامهنویسی دیده میشود. او با نمایش «نای و نی» در نهمین دوره همایش ملی تئاتر صاحبدلان حضور دارد .
بهنام میرزایی مرد آرام این سالیان تئاتر همدان است که با تمرکز خاصی بر موضوعات دینی و ارزشی به فعالیت در زمینههای نویسندگی و کارگردانی مشغول است، اجرای منتخب نهمین دوره همایش ملی تئاتر صاحبدلان بهانهای شد تا در خصوص تئاتر دینی با او به گفتگو بنشینیم که در ادامه میخوانید.
درباره محتوا و مضمون نمایش «نای و نی» بگویید؟
نمایش نای و نی قصه سردارانی است که برای یاری امام حسین ع از ایران به کربلا رفتهاند اما زمانی میرسند که واقعه رخداده و سرهای شهدای کرب و بلا بر نی است و زنان و فرزندانشان را در زنجیر اسارت به کوفه میبردهاند.
حضرت زینب(س) ضمن نفرین کوفیان به ایرانیانی که دیر رسیدهاند امر میکنند که قصه کرب و بلا و آن سر بر نی ویارانش را با نای بلند در هر کوی و برزن فریاد کنند. حالا واقعه کرب و بلا به روایت آنان اتفاق میافتد و ما تابلوهایی از کرب و بلا را شامل ورود کاروان حضرت حسین ص به کرب و بلا، وهب نصرانی، وداع حضرت عباس با کودکان و شهادت ایشان، شهادت حضرت علیاصغر، گودال قتلگاه، ب قراریهای حضرت زینب و اهل حرم و بریده شدن سر مبارک سردار کربلا، اسارت زنان اهل حرم، درد و دل رقیه با سر بر نیزه و سیلی خوردنش، شادی اشقیا و درنهایت عروج سر مبارک توسط فرشتگان. لازم به ذکر است که در این نمایش حضور فرشتگان و ابلیس بهصورت هایی نمادین در طول نمایش و بهصورت فرم و حرکت، همراه با موسیقی به اجرا گذاشتهشده است
ویژگیها و کارکردهای این متن نمایشی را چطور ارزیابی میکنید؟
با توجه به فرم، موسیقی، حرکت، متن، تعزیه و در هم تنیدگی همه اینها و همچنین استفاده از نور و ویدئو پروژکتور و نگاهی بصری به واقعه عاشور نمایشی کردن آن برای مخاطبینی که با قصه آشنایی کامل دارند بهصورتی خلاقانه و نور آورانه باعث جذب آنان گردیده و همچنین جدای از شور کرب و بلایی. رسیدن به شعور کربلایی هم موردنظر بوده است تا در کنار شور حسینی شعور این واقعه در ذهن مخاطبین جای گیرد و در ذهنهایشان ثبت و ضبط شود.
در خصوص چالشهایی که در اجرای این اثر با آنها روبهرو بودهاید برایمان بگویید؟
این نمایش به مدت یک ماه و با تمریناتی فشرده برای اجر آماده شد و خوشبختانه موفق شدهایم رضایت مخاطبین را جذب نماییم. و خوشبختانه معاونت فرهنگی، اجتماعی شهرداری و اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی مشارکت کردند که بسیار ممنون حمایتهایشان هستیم و همچنین لازم به ذکر است که این نمایش جزو نمایشهای منتخب نهمین جشنواره صاحبدلان به اجرای عمومی درآمده است
تجربه حضورتان را این نمایش درجشنواره تئاتر صاحبدلان چطور ارزیابی میکنید؟...
امسال برای اولین بار است که در جشنواره صاحب دلان حضور داریم و با توجه به اینکه روش این جشنواره بهگونهای است که جهت اجرای عمومی گروها در شهرهای خود طراحی گردیده است. ایدهای بسیار جالب و قابلتقدیر است و اینگونه باعث رونق اجراهای عمومی و آشتی بیشتر مخاطبین با نمایشهای فاخر و دینی میشود. اما با توجه به بالا رفتن هزینهها و تعداد اجراهایی که جشنواره مدنظر دارد ای کاش کمکهزینههای در نظر گرفتهشده ، بیشتر بود.
تئاتر دینی امروز در چه جایگاهی قرار دارد؟
امروزه تئاتر دینی موقعیتی مناسبتی پیدا نموده است و تقریباً شکلی مثال تعزیه یافته است و حداکثر در ماههای محرم و صفر اجرای عمومی داشته و تولید میشود اما در ایام سال چندان موردحمایت قرار نمیگیرند. اینگونه نمایشها برای تولید حمایتهای مالی واجرایی ارگانهایی را میطلبد که داعیه این نوع از نمایشها رادارند تا در طول سال تولید و اجرا داشته باشند.
ظرفیتهای تئاتر دینی در همدان تا چه اندازه است؟
در همدان خوشبختانه در طول این سالها شاهد تولید و اجرای بعضی نمایشها با موضوعات دینی هستیم و البته بهصورت مناسبتی. اما خوب همین هم غنیمتی است در این ایامی که بیشتر گروهها به علت عدمحمایتها، دست به تولید نمایش نمیزنند یا به تولید نمایشهایی کوچهبازاری روی آوردهاند و تنها به فکر پول بلیط ها و دوری از محتوا هستند.
برای رونق بیشتر تئاتر دینی چه باید کرد؟
در بحث تئاتر دینی با توجه به آشناییهای مخاطبین با اکثر قصهها نمادها باید از زاویه دیدهای جدیدی مورد نگاه قرار گیرند تا در عین آشنایی بتوانند مخاطبین خویش را جذب نموده و خوراکی برای ذهنهای مخاطبین امروز که با فضای مجازی هم بهصورت جدی درگیر هستند، داشته باشند تا مورد اقبال قرار گیرند
در فعالیتها و رویدادهای مرتبط با تئاتر دینی در این دههها چه رویکردهایی بیشتر رایج بوده است؟
در طی این ساله و با توجه به ادغام نمایشهایی با محتوای دینی و دفاع مقدس اتفاقهای خوبی رقم خورده است و کارهایی موردتوجه تولید و اجرا شدهاند و حتی نمایشهایی بهصورت محیطی تولید و اجرا شدهاند و یا نمایشهایی که در قالب روضه نمایشی صورت گرفتهاند؛ اما به نظر بنده وقت آن فرارسیده که بیشتر از مقوله ادبیات دراماتیک و تئاتر به اینگونه هنری ورود کنیم و از نمایش و تعزیه گذر کنیم و مخاطبین را از زوایایی جدید به اینگونه از قصهها در سالنها به تماشا بنشانیم. البته در بحث تعزیه با توجه به ساختار میدانی بودن آن و حفظ اینگونه نمایش ایرانی مدنظر بنده نیست و منظورم تولید تئاترهای دینی و صحنهای است