یادداشتی بر ضرورت ایجاد آرشیو اسناد تئاتر
در عصر تکنولوژی هیچ آرشیو منظمی از پوستر نمایش های روی صحنه گرفته تا فیلم اجرا و بروشور وعکس و... در سراسر کشور وجود ندارد که میشود انجمن هنرهای نمایشی همدان به عنوان چراغ اول با ورود به این بخش و با تعریف قواعد خاص گروه ها را ملزم به ارائه اسناد مرتبط با هر اجرا کند تا ضمن نگه داری زمینه ی پژوهش های تاریخ نگاری را برای آیندگان فراهم سازد.
روح الله صالحی؛ واژه آرشیو از کلمه یونانی archivum و یا واژه archion به معنی« ساختمان عمومی» و« پیشینه» ریشه گرفته است این واژه اولینبار در سال ۱۶۰۳٫م در متون فرانسوی زبان به معنای محل کار و ساختمان اداره یا محل استقرار حکومت و هم چنین به معنای «بایگانی» مجموعه اسناد و مدارک دولتی یا خصوصی بهکار گرفته شد. فرهنگ معین، واژه ی آرشیو را اینگونه تعریف کرده است: «جایی که اسناد، اوراق، تصاویر، پروندهها، صفحات موسیقی و مانند آن حفظ میشود. از دیدگاه کلی واژه آرشیو بیانگر مجموعهای از اسناد است که بر اثر فعالیتهای یک سازمان، واحد اداری، شرکت، موسسه یا حتی یک خانواده یا فرد ایجاد شده، و برای استفاده و مراجعات آینده حفظ و نگهداری میشود.»
یونان، اولین سرزمینی بود که اقدام به نگه داری اسناد خود کرد در قرن پنجم قبل از میلاد، آتنیها، اسناد خود را در پرستشگاه «منارون»- که به نام مادر خدایان است- ضبط میکردند. در اینگونه معبدها، گزارش های مجالس، قوانین و رسالهها و سایر مدارک کشور نگه داری میشد.به گفته ی پژوهش گران ، در ایران باستان نگه داری اسناد مرسوم بوده و در تشکیلات اداری هخامنش یان، بایگانی سلطنتی یکی از شاخص های سازمان اداری دربار وقت بوده است.
در سال ۱۸۹۸ جی. ا. فیثهندز مولر (j. A. Feithands Maller) هلندی، آرشیو را چنین تعریف کرد:«به کلیه مدارک، نقشهها و مواد چاپی که رسما توسط واحدهای اداری یا یکی از مقامات آن دریافت یا تولید شده، مشروطبراینکه مواد برای حفاظت در آن واحد در نظر گرفته شده باشند، آرشیو گفته میشود.» هیلاری جنکینسون (Hilary Jenkinson) نیز آرشیو را چنین تعریف میکند: «مدارک فراهمآمده یا استفادهشده برای امور اداری و یا مدیریت واحدهای عمومی یا خصوصی که بهعنوان اطلاعات مربوط به همان بخش یا سازمان توسط شخص یا اشخاص مسوول برای استفاده جاری یا استفاده جانشینان واجد شرایط آن ها، نگه داری شدهاند.» آرشیویست ایتالیایی یوجینوا کاساووا (Eugenova Casanova) آرشیو را چنین تعریف کرده است: «تجمع منظم مدارکی که در جریان فعالیت های موسسه یا افراد ایجاد شده و برای اجرای مقاصد سیاسی، حقوقی یا فرهنگی آن موسسه یا فرد، حفاظت میشوند.»
آرشیو، پلی ارتباطی بین نسلهای گذشته و نسلهای حاضر است. در واقع، کلمه ی آرشیو شامل «ظرف» و «مظروف» میباشد، یعنی هم محتویات اسناد و مدارک و هم ساختمان آرشیو را در بر میگیرد. به عبارت دیگر، آرشیو، هویت ملت و خانواده میباشد.از تعاریف آرشیو، چنین نتیجه گرفته میشود که علت وجودی آن، صرفاً نگه داری اسناد قدیمی و تاریخی نیست، بلکه اسنادی که در زمان حال یا آینده، به وجود میآید و به نحوی ارزش نگه داری دائم پیدا میکنند نیز، مورد توجه است.
تئاتر از آن جایی که پس از آخرین اجرا پرونده اش بسته می شود به همان سرعت از حافظه عمومی کم رنگ و سپس پاک خواهد شد و بخشی از هویت هر جامعه ای به داشته های معنوی است و در بخش تئاتر که دیداری است این هویت دچار دست کاری شفاهی خواهد شد و چنان چه مرکزی اقدام به جمع آوری اسناد مرتبط با تئاتر همدان نکند در دراز مدت بسیاری از یاد حذف خواهند شد و امکان پژوهش های مستند به مدارک آرشیوی را برای دست یابی به خط مسیر کمی و کیفی آثار اجرایی مقدور نخواهد شد
در عصر تکنولوژی هیچ آرشیو منظمی از پوستر نمایش های روی صحنه گرفته تا فیلم اجرا و بروشور وعکس و... در سراسر کشور وجود ندارد که می شود انجمن هنرهای نمایشی همدان به عنوان چراغ اول با ورود به این بخش و با تعریف قواعد خاص گروه ها را ملزم به ارائه اسناد مرتبط با هر اجرا کند تا ضمن نگه داری زمینه ی پژوهش های تاریخ نگاری را برای آیندگان فراهم سازد
پورتال تئاتر همدان به عنوان یکی از بالهای آرشیو سازی اسناد و اجراهای تئاتر در سراسر استان اقدام بسیار قابل تقدیری است که در کنار اطلاع رسانی پیرامون اجراهای تئاتر به صورت مجازی و کلی به معرفی نمایش های در حال اجرا می پردازد اما کافی نیست چرا که اسناد تصویری و...به صورت مکتوب از ماندگاری بیش تری برخودار هستند و امکان بررسی بافت و متریال استفاده شده می تواند پژوهش گران را کمک شایانی بدهد.